Een essentiële olie is een vloeibaar, geconcentreerd en complex extract dat verkregen wordt door middel van destillatie, waarbij aromatische planten of bepaalde organen van die planten (bloemen, bladeren, hout, wortels, schors, vruchten, etc.) aan stoom blootgesteld worden. Een essentiële olie is dus de gedestilleerde essence van een aromatische plant. Het bestaat uit honderden zeer actieve terpenen en aromatische moleculen die uniek zijn voor de dagelijkse gezondheid.
Onder de 800.000 planten zijn er maar weinig aromatische planten die een essence produceren. Slechts 10% van alle planten heeft die mogelijkheid, maar deze aromatische planten laten een zeer hoge mate van complexiteit zien.
Met zeer doeltreffende middelen voor chemische analyse (chromatografie, massaspectroscopie...) kunnen de moleculaire samenstellingen van essentiële oliën worden geïdentificeerd.
Geschiedenis en oorsprong van essentiële oliën:
Essentiële oliën staan erom bekend dat ze beschikken over krachtige therapeutische eigenschappen en al duizenden jaren worden gebruikt. In de middeleeuwen raakten ze echter in de vergetelheid. Pas met de komst van de Arabieren kwam er een nieuwe opleving van de plantengeneeskunde die toen weer een prominente plaats ging innemen in het arsenaal aan therapieën dat er toen was.
De extractie van essentiële oliën door middel van stoomdestillatie werd voor het eerst gedaan ten tijde van de industriële revolutie en maakte de ontwikkeling mogelijk van voedingsmiddelen en parfums. In het begin van de 20e eeuw hebben onderzoekers (Chamberland, Cadéac, Martindale) met hun experimenten het antiseptische vermogen van essentiële oliën aangetoond. De echte 'vaders' van de aromatherapie waren Gattefossé en Valnet met zijn leerlingen. R.M. Gattefossé, pionier van de moderne parfumerie, liep brandwonden op aan zijn handen toen zich een explosie voordeed in zijn laboratorium. In een reflex, dompelde hij zijn handen in een bak vol met essentiële lavendelolie. Dit bood direct soelaas en zijn wond genas verbijsterend snel. Hij was verbaasd door dit resultaat en besloot onderzoek te doen naar essentiële oliën en hun eigenschappen. Dit was het begin van de moderne aromatherapie. Nu hebben artsen (Valnet, Duraffourd, Lapraz, d’Hervincourt, Belaiche), hooggeplaatste onderzoekers (P. Franchomme) en apothekers (Dominique Baudoux) definitief de reputatie, de doeltreffendheid en de buitengewone rijkdom van essentiële oliën bevestigd.
Hoe worden essentiële oliën geëxtraheerd?
Er worden vele methodes gebruikt voor de extractie van aromatische stoffen. Deze verrichting is het meest ingewikkeld en veeleisend, omdat het als doel heeft om de meest tere en kwetsbare bestanddelen van de plant te verkrijgen zonder de kwaliteit ervan aan te tasten. De essentiële olie is het waardevolste gedeelte van de plant.
Essentiële oliën zijn meer etherisch dan materieel, wat sommige bloemen betreft, maar ze zijn nauw verbonden met het materiële en zijn niet makkelijk uit de plant te halen. Een essentiële olie is een complex en divers bestanddeel dat een bijzondere zorgvuldigheid vereist voor het verkrijgen ervan.
Dosering van essentiële oliën
Essentiële oliën bieden een maximum aan mogelijkheden en doeltreffendheid met een minimale toxiciteit bij de voorgeschreven dosissen.
Deze dosissen, die tot stand zijn gekomen na vele experimentele onderzoeken, lijken sommige mensen belachelijk laag te vinden. Zo lijken 2 à 3 druppels voor sommigen heel weinig, maar dit geldt niet voor essentiële oliën met een indrukwekkend reactief vermogen.
Het is dus belangrijk om u strikt te houden aan de voorgeschreven dosissen. Een teveel draagt niets extra's bij op therapeutisch gebied, maar kan daarentegen wel ongewenste effecten hebben.
Verschillende galenica
Door verschillende essentiële oliën te combineren of ze samen met een plantaardige olie te gebruiken, vullen de therapeutische eigenschappen van de essentiële oliën elkaar aan. Zo krijgen we een synergie die de werking van de oliën versterken. De mogelijkheden zijn oneindig. Het laboratorium Pranarôm ontwikkeld continu nieuwe producten in verschillende galenische vormen: oplossingen, capsules, gels, crèmes, lotions, ovules, zetpillen, etc.
Deze producten zijn echt intelligente en vernieuwende alternatieven op elk gebied van de gezondheid en ze zijn geschikt voor het hele gezin. Ze zijn kant-en-klaar en niet alleen veilig, maar ook makkelijk in gebruik.
Hoe herkent men een essentiële olie van goede kwaliteit?
Een essentiële olie van goede kwaliteit is
- 100% natuurlijk: niet gedenatureerd met synthetische moleculen, chemische emulgatoren of minerale oliën.
- 100% puur: vrij van vergelijkbare essentiële oliën, plantaardige oliën, alcohol, terpentijn, etc.
- 100% compleet: niet ontdaan van waardevolle stoffen, niet ontkleurd, niet gedeterpeneerd, niet gerectificeerd, niet overgeoxideerd, niet geperoxideerd
De essentiële oliën die gebruikt worden voor de wetenschappelijke aromatherapie voldoen aan strenge kwaliteitseisen:
Gecertificeerde plantensoort
Essentiële oliën dienen absoluut gemaakt te worden van gecertificeerde plantensoorten, dat wil zeggen planten die geïdentificeerd worden met twee Latijnse namen. Latijn is de taal die wereldwijd erkend wordt in de plantkunde.
- De eerste naam verwijst naar het geslacht (bijv.: Cupressus)
- De tweede verwijst naar de soort (bijv.: sempervirens)
- bijv.: Cupressus Sempervirens: Groenblijvende cipres
- Aard van het product: essentiële olie
- BIO betekent ''afkomstig van de biologische landbouw'' (Controle door Certisys-BE-01)
- Latijnse naam: wetenschappelijke botanische naam en eventueel het chemotype (CT)
- Gangbare benaming
- Gedestilleerd gedeelte van de plant
Gedeelte van de gedestilleerde plant
De diverse gedeeltes van eenzelfde plant (bloem, blad, steel, schors, wortel, etc.) kunnen verschillende essences produceren. Het is daarom ook belangrijk om de orgaan van de plant te specificeren.
De essentiële olie Neroli wordt verkregen door de destillatie van oranjebloesem (de bloesem van de bittersinaasappel) terwijl Pomerans essentiële olie wordt gewonnen door destillatie van de bladeren van diezelfde boom.
Chemotypes
Afhankelijk van de biotoop (zon, klimaat, bodemsamenstelling, hoogte, etc.) kan eenzelfde plant biochemisch zeer verschillende essences uitscheiden. Dankzij deze variaties in de biochemische samenstelling van essentiële oliën ontstond het begrip chemotype (CT). Twee chemotypes van dezelfde essentiële olie zullen niet alleen verschillende activiteit vertonen, maar ook veel variatie in toxiciteit.
- Bijvoorbeeld :
- Thymus vulgaris CT thujanol : Zeer veilig in gebruik, wordt goed verdragen door de huid
- Thymus vulgaris CT thymol : : is irriterend voor de huid en mogelijk toxisch voor de lever bij hoge dosis en langdurig gebruik.
Het niet kennen van dit verschil tussen diverse chemotypes en het ontbreken van een nauwkeurige identificatie van sommige essentiële oliën maken incidenten mogelijk die verband houden met de toxiciteit of het niet slagen van de behandeling.
Gechemotypeerde essentiële oliën van aromatische planten hebben een zeer hoge concentratie aan verschillende actieve stoffen; ze hebben niet echt dezelfde indicaties als de hele plant waar ze uit voortkomen. Ze dienen met voorzorg te worden toegediend. Overschrijd nooit de voorgeschreven dosis. Een gechemotypeerde essentiële olie bevat gemiddeld 75 verschillende, actieve moleculen, terwijl men in het synthetische geneesmiddel de interactie van hooguit drie moleculen kan vaststellen. Men heeft het over de algemene werking van een gechemotypeerde essentiële olie op het lichaam en de fysiologie. Aromatherapie is dus holistisch, maar doeltreffend.
Geografische oorsprong
De naam van een land of een regio geeft een interessante toelichting op de biotoop (de omgeving) van de aromatische plant en karakteriseert er de unieke biochemische samenstelling van.
Teeltmethode
Deze toelichting vertelt u of het om een wilde of gecultiveerde plant gaat en of het al dan niet afkomstig is van de biologische landbouw (bio-label).
Ontwikkelingsfase van de plant
De kenmerken van de chemotypes zijn soms afhankelijk van de ontwikkelingsfase: wordt de plant geplukt voor, tijdens of na de bloei...
Extractiemethode
De samenstelling van essentiële oliën kan variëren afhankelijk van de gebruikte extractiemethode: destillatie, hydrodestillatie, percolatie, persing.